Kun je van proza zomaar poëzie maken?

Vrije verzen zijn volgens sommigen in feite een vorm van proza, waarbij de regels zijn afgekapt. Kun je elke prozatekst in poëzie veranderen? Natuurlijk niet. Wanneer we een willekeurig geprikt fragment uit de Troonrede van 2014 opknippen krijgen we:

Bescherming van de Nederlandse rechtsstaat
is niet alleen een
binnenlandse aangelegenheid.

Een actief buitenlands beleid
gericht op vrede
en veiligheid
in landen en regio’s
waar deze in het gedrang zijn,
is relevant en in ons belang.

basisfragment: Troonrede 2014

Weinig mensen zullen dit poëzie noemen, behalve verstokte neo-Dadaïsten. Laten we een enigszins lyrische natuurbeschrijving als basistekst nemen en er een minder feitelijke alinea uitplukken:

Misschien zijn het ‘zwartkijkers’. Misschien moet je er ook niet op zondag gaan wandelen, al was het maar omdat er dan vrijwel geen bussen rijden en de meeste cafés dicht zijn. Maar Tholen kan ook heel kleurrijk zijn: in de lente als de bomendijken in bloei staan, ’s zomers met de fleurige akkerranden, in de herfst wanneer de bladeren kleuren.

Basisfragment: Haro Hielkema, ‘Er is geen land dat zo verliefd door het water wordt gekust als Tholen’, uit: Trouw, 24 september 2005.

Wanneer je hier de regels van afkapt en de tekst een klein beetje stileert krijg je:

Misschien zijn het zwartkijkers
misschien moet je er ook niet op zondag gaan wandelen
al was het maar omdat er dan vrijwel geen bussen
rijden en de meeste cafés dicht zijn

Maar Tholen kan ook heel kleurrijk zijn
in de lente als de bomendijken in bloei staan
’s zomers met de fleurige akkerranden
in de herfst

Basisfragment: Haro Hielkema, ‘Er is geen land dat zo verliefd door het water wordt gekust als Tholen’, uit: Trouw, 24 september 2005.

Zo krijg je toch iets dat sterk op een gedicht lijkt.

Terug naar het Troonrede-knipsel. Door te knippen en te schuiven kunnen we ook hier iets meer van maken:

Een actief buitenlands beleid
Gericht op vrede en veiligheid
Waar deze zijn in het gedrang
Is relevant en in ons belang.