‘Chantre’, Apollinaires één-na-kortste gedicht
Bij het controleren van de drukproeven van Alcools haalde Apollinaire niet alleen alle komma’s en punten weg, hij voegde ook nog een gedicht toe: ‘Chantre’. Dit gedicht van maar één regel staat bekend als zijn eerste beeldgedicht, is een van de kortste gedichten uit de Franse poëzie en het op één na kortste van Apollinaire.
Het gedicht gaat als volgt:
CHANTRE
Et l’unique cordeau des trompettes marines
VOORZANGER (woordelijke vertaling WVDL)
En het enkele koord van de trompettes marines.Alcools
Het gedicht is minder absurd dan het misschien eerst lijkt. Een trompette marine is geen trompet, maar een snaarinstrument met één enkele snaar, dat werd gebruikt voor de eredienst aan Maria, vandaar ‘marine’. Een chantre is een voorzanger of cantor, de zangbaas van een kerk of klooster. De sleutel is dat Apollinaire een voorkeur had voor alexandrijnen, dichtregels van twee maal zes lettergrepen. Dit gedicht is daar een voorbeeld van. Tijdens het dichten zong Apollinaire vaak de regels en dus zong hij zichzelf voor. De enkele regel verbeeldt de enkele snaar van de trompette marine en dus is het een beeldgedicht.
Apollinaire gebruikt het woord cordeau (richtkoord) in plaats van corde (snaar). Daarmee benadrukt hij de voorbeeldfunctie van de alexandrijn (Et l’u-ni-que cor-deau | des trom-pet-tes ma-rines). Bovendien krijg je zo een woordspeling: cordeau kun je lezen als corps d’eau en past dus bij marine.
beeld: The Met (publ. dom.) en Atelier de lutherie Philippe Berne (gepl. met toest.)
