Bosie en Valéry in publiek domein (en volgend jaar Stein)
Lord Alfred Douglas en Paul Valéry zijn in 1945 overleden en dus is per vandaag hun werk publiek bezit. Valéry ligt al een mensenleven lang in zijn door hemzelf beroemd gemaakte zeegraf in Sète en hij behoort tot de club van kunstenaars met een achternaam die ook een gangbare voornaam is (net als Victor Hugo, Hugo Claus, Gottfried Benn, Ludwig Mies, Erwin Olaf, Paul Claes, André Billy, Debbie Harry, James Joyce, Dylan Thomas, Bob Dylan, Boy Edgar, Boy George, Anne Frank, Elizabeth George, J.H. Leopold, John Barry, Lieve Joris, Franz Marc, Augustus Pablo, Augustus John, Ray Charles, Jimmy Cliff, Cliff Richard, William Hanna, Joseph Barbera en niet te vergeten Alfred Douglas). Douglas was niet alleen de geliefde van Oscar Wilde, maar hij is ook nog eens vertaald door Stéphane Mallarmé, de meest relevante dichter van de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw.
Ik weet niet veel van Valéry en Bosie, maar er zal de komende tijd ongetwijfeld het een en ander op internet beschikbaar komen. Hieronder en in het plaatje een mooi gedicht van Valéry. ‘Coquin de sort’ kun je volgens Van Dale vertalen als ‘Potverdorie’ of ‘Verdraaid nog aan toe!’ (komt ook voor bij mede-Sètezoon Brassens en is een Occitaanse uitdrukking; een wijnboer uit het Franse Boer zoekt vrouw werd er recent bekend mee — veel huidige Fransen kennen de uitdrukking blijkbaar niet).
Volgens Google was Valéry geen doodfetisjist zoals veel dichters dat zijn. Het gedicht is geïnspireerd op Le débat du cœur et du corps van François Villon. Veel rijk rijm (maar ook: finir-revenir). Vijf lettergrepen per regel, in de laatste strofe twee kortere en in de eerste één (of twee) langere. Een soort pingpong in slow motion.
CHANSON À PART
Que fais-tu ? De tout.
Que vaux-tu ? Ne sais,
Présages, essais,
Puissance et dégoût…
Que vaux-tu ? Ne sais…
Que veux-tu ? Rien, mais tout.Que sais-tu ? L’ennui.
Que peux-tu ? Songer.
Songer pour changer
Chaque jour en nuit.
Que sais-tu ? Songer
Pour changer d’ennui.Que veux-tu ? Mon bien.
Que dois-tu ? Savoir,
Prévoir et pouvoir
Qui ne sert de rien.
Que crains-tu ? Vouloir.
Qui es-tu ? Mais rien !Où vas-tu ? À mort.
Qu’y faire ? Finir,
Ne plus revenir
Au coquin de sort.
Où vas-tu ? Finir.
Que faire ? Le mort.Paul Valéry
