Vertaling Faustroll verschenen bij Bananafish
De lang aangekondigde nieuwe vertaling met noten van Jarry’s Gestes et Opinions du Docteur Faustroll, Pataphysycien ligt eindelijk in de winkels! Het binnenwerk telt zo’n 360 pagina’s, waarvan de geïllustreerde noten (in een klein lettertje) iets meer dan de helft beslaan. Het is een publicatie van de nieuwe uitgeverij Bananafish, die zich richt op onvertaalde parels uit de wereldliteratuur, in samenwerking met de Nederlandse Academie voor ‘Patafysica en ook het Schwobfonds heeft een duit in het zakje gedaan. De vertaling is van Liesbeth van Nes en de noten zijn verzorgd door Van Nes, Pieter de Nijs, Bastiaan van der Velden en anderen. De Faustroll is een complex, maar belangrijk boek, dat elke intellectueel de naam waardig naast zijn Ulysses en Wake zou moeten hebben staan.
Boekverzorging
Er bestaat een luxe, in linnen gebonden, editie van het boek en die is denk ik te prefereren. Deze kost wel 30 EUR (!) meer dan de paperback (20 EUR), maar is dan wel met de ‘hand’ gebonden. De paperback bestaat uit ingelijmde katernen, dus je zou het met geweld plat voor je op tafel kunnen leggen, maar dan gaat je rug eraan. Het omslag heeft de vervelende eigenschap om na eerste lezing al op te krullen. Hebben we nog meer te zeuren? Ja, op de rug staat de volledige titel in een klein lettertje, zoals op een wetenschappelijk tijdschrift. Het zal niet opvallen in de boekhandel. Verder valt door het stijve bindwerk de binnenmarge bijna helemaal weg en die had dus ruimer moeten zijn. Tot slot zijn de noten niet handig gemarkeerd met bijvoorbeeld een koptekst (‘noten bij pag. X’) en zou een index een waardevolle toevoeging zijn geweest, evenals leeslinten (de luxe editie zal deze hebben).
Inhoud
Zoals de samenstellers zelf schrijven, het boek is één groot feest. Jarry gebruikt een zee aan toespelingen en verwijzingen en in de noten worden deze stuk voor stuk toegelicht en waar mogelijk van een illustratie of foto voorzien. De ingrediënten van Mallarmé’s dinsdagavondpunch? Ze staan erin, al wordt de bron hiervoor jammer genoeg niet gegeven. Het is niet de punch uit het negentiende receptenboek dat we hier eerder gaven een er gaan o.a. bananen en kersen in. Mallarmé’s dochter schijnt trouwens ook weleens grog te hebben geserveerd.
Maar hoewel deze editie wemelt van dit soort weetjes voor de liefhebber (en dat zijn wij), is het vooral een sleutel naar de talloze voor de moderne lezer obscure passages in het boek.
Voorzichtig
Het is geen wetenschappelijke editie, maar de redacteuren zijn opvallend voorzichtig in hun beweringen. Ze stellen ze dat het aandoen van eilanden om er het glas te heffen misschien een toespeling op Rabelais is. Ook de naam van Panmuphle willen ze niet aan die van Rabelais’ Panurge koppelen (althans niet in het hoofdlemma over de naam). Het is niet bewijsbaar dat Jarry deze bedoeling had, maar veel lezers zullen dat automatisch doe en waarschijnlijk ook aan Docteur Pangloss denken. Goed, dat hoeft dan ook niet nog eens in een noot herkauwd te worden.
